Mareykanka Oo Danjire Cusub U Soo Magacaabay Soomaliya
Mareykanka ayaa danjiraha cusub oo Mareykanka u fadhin doona Soomaaliya u magacaabay Danjire Donald Yamamato oo khibrad aad u badan u leh dhinaca dibloomaasiyadda.
Madaxweyne Trump oo Yamamato Danjiraha Soomaaliya ugu magacaabay wuxuu aqalka sare ee Mareykanka uu magacaabiddiisa uu ku meel mariyey cod buuxa.yamamato oo horay danjiranima uga soo shaqeeyey waddama badan oo qaaraddan Afrika ka tirsan, ayaa wuxuu noqday danjirihi ugu waaya aragnimada badnaa ee Soomaaliya loo magacaabo tani iyo inta ay Soomaaliya burburtay mareykankana uu xiray Safaaraddiisi Muqdisho.
Waa kuma Donald Yamamato?
Danjire Donald Yamamato oo 65 jir ah wuxuu ku dhashay gobolka Seatle ee dalka Mareykanka sanadka marka uu ahaa 1953-kii, wuxuuna ka soo qalinjabiyey jaamacadda Columbia.
Yamamato wuxuu marki ugu horreysay wasaaradda arrimaha dibadda uu ka howl galay 1980-kii, wuxuu shaqooyinkiisa arrimaha dibadda uu ka bilaabay qaaradda Afrika, kaddibna wuxuu howla dibloomaasiyadeed uu ka soo qabtay waddamada bariga dhexe iyo qaaradda Aasiya.
Shahaadadiisa labaad wuxuu ka qaatay Kulliyadda (National War College) sanadka marka uu ahaa 1996-kii, wuxuuna la taliya sare uu u soo noqday Agaasimaha guud ee arrimaha dibadda Mareykanka inta u dhaxeysay 2015-2016-ka.
2015-2016-kana wuxuu xilal kala duduwan uu ka soo qabtay dalka Afqaanistaan, 2016-kina waxaa loo magacaabay madaxa howlgalka arrimaha Soomaaliya ee xafiiska Muqdisho
Isaga oo noqday wakiilka gaarka ah ee wasaaradda arrimaha dibadda Mareykanka u qaabislan arrimaha Afrika, wuxuu danjire uu ka soo noqday dalalka Eretrea (1997-1998), Djibouti (2000-2003) iyo Ethiopia (20016-2009).
Yamamato oo ku hadlo afafka Shiinaha, Carabiga, Ingiriisiga, Japan iyo Faransiiska wuxuu siyaasadda arrimaha dibadda Maraeykanka uu ku soo jiray muddo 40 sana ah.
Dadka garanaya ee la soo shaqeeyeyna waxay sheegaan inuu yahay nin qunyar socod ah, musuqmaasuqa aad u neceb, Xuquuqda aadanaha in lagu xad gudbana aan jecleen, Saxaafadda in la caburiyana aad u neceb.
Maxaa tahay sababata Yamamato loogu magacaabay Danjiraha Soomaaliya?
Danjire Donald Yamamato oo loo magacaabay Danjirha Somaaliya magacaabiddiisa waxaa loo sababeeyey arrimaha dhawr ah:
Loollanka siyaasadeed ee Soomaaliya oo u dhaxeeya waddama badan oo daneeynayo arrimaha Soomaaliya inuu Mareykankana uu qayb ka noqdo La dagaallanka argagixisada inuu dowladda dhexe iyo dowlad goboleedyaba uu Mareykanka ka caawiyo sidaana dibloomaasi waaya arag looga baahday Inuu dib u soo cusbooneeysiiyo xiriirka Soomaaliya iyo Mareykanka oo 90-yadii hakadka galay Inuu qayb ka noqdo la dagaallanka ururrada argagixisada sida alshabaab iyo alqaacida ee Soomaaliya ka dhaqdhaqaaqo Inuu dowladda Soomaaliya uu ka caawiyo dhinaca tababarrada ciidamada Inuu saameeynta uu Mareykanku ku leeyahay siyaasadda Soomaaliya iyo geeska Afrikaba uu sii xoojiyo maadaamaa aqoon badan uu u leeyahay muddo badanna uu ka soo shaqeeyey.
Mareykanku danta uu Soomaaliya ka leeyahay maxay tahay?
Mareykanka Tani iyo marka uu sameeyey xafiiskiisa US Mission ee howlgalka Soomaaliya wuxuu dardar xoog leh uu ku hayey arrimaha Soomaaliya waxaana ka mid ah arrimaha muujinaya sida uu Mareykanku uu u daneeynayo:
Inuu xafiis u gaar ah uu Soomaaliya uu ka furay 2016-kii (Us Mission)
Saldhigga diyaaradda Drone-ka ee aan duuliyaha lahayn oo horay Itoobiya uga soo kici jiray inuu Balad-doogle Somaaliya uu ku soo wareejiyey Iney balad-doogle ka joogaan boqollaal ciidamada Mareykanka ka tisran oo caawiyo ciidamada Soomaaliya Inuu qorsheynayo inuu saldhigyo ciidan oo cusub uu ka furto Kismayo iyo Galakcayo sanadka 2019-ka Inuu ciidamada Soomaaliya ka caawiyo la dagaallanka ururrada Al-shabaa iyo Al-qaacida Inuu gacan ka geysto sidi ay u dhismi lahayd dowlad Soomaaliya oo awood badan oo isku filnaato la dagaallanka argagixisada geeska Afrikana aan cid kale garab uga baahanin.
Yamamato muxuu Soomaaliya ku soo kordhin doonaa?
Yamamato oo la filayo inuu qaddiyadda Soomaaliya oo wax weyn uu ku soo kordhiyo ayaa wuxuu arrintan marka la magacaabay uu kala hadlay warbaahinta Mareykanka isaga oo qodobbeeyey.
Wuxuu sheegay “inaan arrinta Soomaaliya dagaal lagu xallin kareyn oo nidaam dib u heshiisiiin loo maro, in dastuurka Soomaaliya la saxo, in ciidamo Soomaaliya leedahay la dhiso, in dhaqaalha Soomaaliya dib loo soo dhiso, in isbeddello lagu sameyo xiriirka ka dhaxeeya Somaliland iyo Dowlad goboleedyada iyo dowladda Federaalka Soomaaliya ay xal u noqon karaan dhibaatooyinka Soomaaliya.”
Wuxuuna yamamato uu aaminsan yahay haddii la helo madax nadiif ah, daacad ah, ka go’naashaha leh, ballamaha ay galaan ka soo baxa, in taageerada Mareykanka uu siinayo Soomaaliya lagu guuleysan karo.
Danjiraha cusub uu Mareykanku u soo magacaabay Soomaaliya Donald Yamamato wuxuu haystaa abaalmarinno dhawr ah sida:
Abaalmarinta adeeg bixinta gaarka ee Mareykanka
Abaalmarinta madaxweynaha uu bixiyo oo la siiyo qofka shaqa wanaag la yimaaddo
Abaalmarinta shaqsiyaadka muhiimka ee arrimaha dibadda ka howl gala la siiyo
Abaal marinta Robert Farauser ee lagu bixiyo xallinta khilaafaadka iyo
Tobannaan abaalmarin oo uu ku muteystay muddada 40-ka sana oo uu ka soo shaqeeynayay arrimaha dibadda Mareykanka.
Xaquuqda Warkan BBC SOMALI